Učenje bunjevačkog jezika i njegovo poreklo
Izuzev na teritoriji Bačke i to primarno oko grada Subotice, ali i na području Banata, zatim Baranje i u određenim županijama susedne Mađarske, živi etnička grupa Bunjevaca.
Nešto više od 0,2% ukupnog broja stanovnika Republike Srbije su činili Bunjevci, a prema rezultatima popisa stanovništva koji je izvršen 2021. godine. Zapravo je tada zabeleženo ukupno 16 706 ljudi, koji su se tokom popisa stanovništva upravo kao Bunjevci i izjasnili.
Nekoliko je teorija o tome odakle vode poreklo Bunjevci, a najčešće se pominje ona koju je dao Vuk Stefanović Karadžić. Naime, on je smatrao da termin Bunjevci zapravo ima veze sa rekom Bunom na teritoriji Hercegovine, te da su ljudi koji su se u to doba doselili najpre na područje Bačke u Vojvodini, zapravo vodili poreklo upravo sa područja oko reke Bune. Međutim, ono što se smatra relevantnim istorijskim podacima jeste da su u pitanju katolici, koji su na područje Vojvodine, a primarno Bačke došli u prošlosti i tom prilikom su ih pratili i katolički kaluđeri.
Jedna od nacionalnih manjina na teritoriji Republike Srbije su i Bunjevci, a bunjevački jezik ili bunjevački govor je njihov maternji jezik, odnosno jezik Bunjevaca koji žive najpre na teritoriji Bačke.
Ujedno je bunjevački jezik i na četvrtom mestu na području grada Subotice kao službeni jezik. Radio televizija Vojvodine ima program koji se emituje na bunjevačkom jeziku, a takođe postoje i bunjevačke novine, koje izlaze na teritoriji grada Subotice.
U osnovi, bunjevački jezik ili bunjevački govor podrazumeva korišćenje štokavskog narečja i to ikavskog izgovora.
U prvim decenijama 18-og veka, odnosno 1717. godine je zvanično na teritoriji Sombora otvorena i prva škola na bunjevačkom jeziku. U godinama koje su usledile, škole na bunjevačkom jeziku su otvarane i u Baču, zatim u Bođanima i 1752. godine na teritoriji grada Subotice. Zanimljivo je pomenuti da iz te godine datira i Statut grada Subotice, koji je napisan upravo na bunjevačkom govoru, odnosno bunjevačkom jeziku. Čitav vek kasnije se bunjevački na teritoriji Subotice smatra službenim jezikom i to počev od 1850. godine.
Sve je više ljudi koji su zainteresovani za učenje ovog jezika, odnosno za usavršavanje znanja, a njima su upravo i namenjeni kursevi bunjevačkog jezika, koje u ovom trenutku na više od 40 lokacija organizuje Škola stranih jezika Akademije Oxford, s tim da je ponudom obuhvaćena i online nastava.
Potrebno je svakako napomenuti i to da ova obrazovna institucija poštuje pravila koja navodi CEFR (The Common European Framework for languages), odnosno Zajednički evropski referentni okvir za jezike. S obzirom na to da je u pitanju standard koji je trenutno aktuelan kada je u pitanju nastava stranih jezika, to znači i da se kursevi bunjevačkog jezika za polaznike različitog uzrasta organizuju na ukupno šest nivoa. U pitanju su sledeći nivoi:
- početni ili osnovni nivo, koji prema CEFR-u nosi oznaku A1 i ne obavezuje kandidata da ima predznanje, ako nastavu na tom nivou želi da pohađa
- viši osnovni nivo ili viši početni, koji se označava sa A2
- niži srednji nivo znanja ili prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike nivo B1
- viši srednji nivo znanja, koji nosi oznaku B2
- niži napredni nivo znanja ili C1
- viši napredni nivo znanja, koji se prema pravilima CEFR - a tretira kao najviši mogući za strance i nosi oznaku C2
Posebno je važno da svi koji žele da pohađaju kurs bunjevačkog jezika, a koji su pre toga sa tim jezikom imali dodira i stekli određeni nivo znanja, imaju na umu da Škola stranih jezika Akademije Oxford od njih zahteva i da to dokažu. U suštini, kandidati mogu dostaviti relevantan dokaz o tome koji nivo znanja bunjevačkog jezika već imaju ili se odlučiti za testiranje u okviru jedne od poslovnica pomenute obrazovne institucije. Osnovni cilj jeste da bude utvrđeno na kom nivou je znanje bunjevačkog jezika konkretnog kandidata, posle čega će on imati priliku da nastavu pohađa na prvom narednom nivou i na taj način znanje usavrši.
Zatim je važno da svi zainteresovani znaju i to da je Škola stranih jezika Akademije Oxford ovlašćena za organizaciju ove edukacije, te da će svako od njih po savladanom nivou i adekvatnoj proveri znanja nakon toga, moći da postane i vlasnik sertifikata. Baš zato što se radi o priznatoj obrazovnoj instituciji, svi kandidati koji imaju otvoren radni dosije u okviru Nacionalne službe za zapošljavanje, odnosno prijavljeni su na evidenciju te službe, moći će od nadležnih i da zahtevaju upis konkretnog sertifikata. Sem toga se podrazumeva da je poželjno podatak o tome da su pohađali kurs bunjevačkog jezika na određenom nivou i da o tome poseduju relevantan dokaz, unesu u svoju radnu biografiju. Inače, sertifikati koje ova obrazovna institucija izdaje su na teritoriji cele Republike Srbije zvanično priznati i smatraju se relevantnim dokazom o tome da je neko stekao određeni nivo znanja bunjevačkog jezika.
Izuzev opštih edukacija, ova obrazovna institucija u ponudi ima i konverzacijski kurs bunjevačkog jezika, ali i mnogobrojne specijalizovane edukacije. Škola, kursevi bunjevačkog jezika za decu, zatim ubrzani kursevi bunjevačkog jezika i poslovni, tek su neke od edukacija koje u ponudi ima Škola stranih jezika Akademije Oxford. Najbitnije je napomenuti da se kursevi bunjevačkog jezika u okviru ove obrazovne institucije organizuju uz maksimalno poštovanje pravila trenutno aktuelnog jezičkog standarda, tako da kandidati imaju mogućnost da nastavu pohađaju na nivou koji odgovara njihovom nivou znanja, to jest koji predstavlja naredni korak u usavršavanju ovog jezika.
Prijavljivanje za pohađanje edukacije je moguće izvršiti ili putem broja telefona jedne od poslovnica Škole stranih jezika Akademije Oxford ili lično na konkretnoj lokaciji, s tim da je dostupna i opcija prijavljivanja elektronskim putem, kojom prilikom kandidat treba zahtevane informacije da pošalje na mejl adresu predstavništva koje je prethodno izabrao.
Od podataka će biti neophodno da svaki zainteresovani kandidat uz ime i prezime, navede prilikom prijavljivanja i broj telefona, kao i datum rođenja.
Nedugo nakon toga će nadležni u okviru izabrane poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford kontaktirati svakog pojedinačnog polaznika, kako bi imali na raspolaganju sve potrebne informacije u vezi sa upisom. Vrlo je važno da u trenutku zvaničnog upisivanja svaki pojedinačni polaznik bude lično prisutan i naravno da dostavi dokumenta koja se od njega zahtevaju, a o čemu će pre toga biti detaljno obavešten.
Još je potrebno i da odluči o tome na koji način mu najviše odgovara da kursevi bunjevačkog jezika budu organizovani, uzevši u obzir da osim mogućnosti da nastavu pohađa u grupi, to može učiniti i individualno, odnosno na daljinu ili uživo.
Grupni vid edukacije se smatra vrlo strogim, uzevši u obzir da isključivo nadležni u okviru Škole stranih jezika Akademije Oxford tom prilikom treba da definišu kako će nastava da bude organizovana. Sa druge strane, od svakog pojedinačnog polaznika se zahteva da se svih smernica koje navode nadležni u okviru institucije organizatora u potpunosti pridržava. Po zahtevu člana bilo koje grupe izmene neće biti dozvoljene kada se nastava na takav način organizuje, a bez obzira da li kandidat odabere da časove prati na daljinu ili licem u lice.
Svaki će zainteresovani kandidat saznati i to da Škola stranih jezika Akademije Oxford u ponudi ima kako mogućnost rada u okviru standardne ili grupe 6+ , što je njen drugačiji naziv, tako isto i u okviru mikro i male grupe.
U svakoj od njih se naravno razlikuje broj polaznika, pa po veličini prvo ide mikro grupa, zatim mala i na kraju standardna ili grupa 6+ . Da kažemo to preciznije, dvoje ili troje kandidata bi trebalo da pohađaju grupni kurs bunjevačkog jezika ako se nastava organizuje za mikro grupu. Četvoro ili petoro će ih biti prisutno kada je reč o maloj grupi, a samim tim što je grupa poznata kao 6 + , to jest ona koja se smatra standardnom i najveća, to podrazumeva da će nastavi prisustvovati između šestoro i desetoro polaznika u tom slučaju.
Međutim, to nije sve što treba da znaju zainteresovani za pohađanje nastave na takav način. Naime, da bi grupni kursevi bunjevačkog jezika i to za bilo koju od navedenih vrsta grupa mogli da budu održani, potrebno je da se najmanji broj kandidata prijavi, to jest da mala, standardna ili grupa 6+ , te mikro grupa budu formirane.
Nakon što se prijavi najmanje šestoro zainteresovanih kandidata i izjasni se da nastavu žele da pohađa u okviru standardne ili grupe 6 + , nadležni u okviru konkretne poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford će smatrati da je pomenuti uslov ispunjen i moći će da pristupe definisanju ostalih detalja. Zatim, za formiranje male grupe se zahteva prijavljivanje najmanje četiri osobe, s tim da grupni kursevi bunjevačkog jezika za mikro grupu ne mogu da budu organizovani sve dok se minimalno dvoje zainteresovanih ne bude prijavilo i navelo da nastavu želi baš u okviru mikro grupe da pohađa.
Praktično govoreći će tek posle toga nadležni u okviru konkretnog predstavništva ove škole stranih jezika imati mogućnost da definišu termine u kojima će kandidati časove pohađati i to kog datuma će nastava za članove te grupe da počne. Ovde je vrlo važno da napomenemo da su to informacije koje se definišu za svaku poslovnicu, a ono što važi za celokupnu instituciju organizatora jeste broj školskih časova zastupljenih u nastavnom programu i to koliko će grupni kursevi bunjevačkog jezika na daljinu ili uživo da traju. Upravo zato što se te dve informacije definišu ranije i važe za sve poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford, to će kandidati već kada budu vršili prijavljivanje i upis, njih moći da saznaju.
Da ne bi bilo nikakve zabune, svi koji žele nastavu da pohađaju u grupi, a potpuno svejedno da li se odluče za opciju praćenja nastave licem u lice ili na daljinu, biće na vreme obavešteni o tome da po njihovom zahtevu nikakve izmene u tom slučaju neće biti dopuštene.
Mnogo su fleksibilnija pravila koja se primenjuju kada su u pitanju individualni kursevi bunjevačkog jezika. Samo jedan kandidat će tada prisustvovati nastavi i moći će časove da pohađa onako kako želi, to jest kako mu odgovara. Zapravo će koordinator za nastavu jedne od poslovnica Škole stranih jezika Akademije Oxford i to zajedno sa profesorom i kandidatom zainteresovanim za pohađanje nastave jedan na jedan, kako se još naziva individualni tip edukacije, najpre definisati datum početka nastave. Posle toga je pravilnikom ove obrazovne institucije predviđeno da oni treba da se usaglase i oko toga u kojim će terminima časovi za tog kandidata da budu organizovani. I to nije sve, jer oni zajedno donose odluku i o tome koliko će individualni kursevi bunjevačkog jezika da traju za svakog pojedinačnog polaznika. Zapravo će biti u obavezi da se prilikom dogovora usaglase i oko toga kojim tempom će unapred predviđeni broj školskih časova u tom slučaju da bude organizovan, što će dovesti i do toga da zajedno donose odluku o trajanju individualne nastave.
U tom smislu se od polaznika do polaznika svakako može razlikovati trajanje nastave poznate kao jedan na jedan, kao što se može razlikovati trajanje i ako se uporedi sa grupnim vidom edukacije.
Potrebno je takođe da u trenutku kada se budu prijavljivali i vršili upis svi zainteresovani budu upoznati sa time da kursevi bunjevačkog jezika mogu biti organizovani kako licem u lice, to jest direktno u prostorijama predstavništva pomenute škole stranih jezika, tako isto i na daljinu, a u kom slučaju je predviđeno da kandidat uz korišćenje ličnog računara časove pohađa i to sa bilo koje lokacije.
Škola stranih jezika Akademije Oxford posluje širom Srbije. U tom smislu svi kojima odgovara nastava licem u lice ili uživo lako mogu da pronađu koja im je poslovnica najbliža, zatim da izvrše prijavljivanje i upis u skladu sa pravilnikom, a potom i da odluče da li im više odgovaraju individualni ili grupni kursevi bunjevačkog jezika uživo. Upravo u skladu sa tom odlukom će dobiti preciznije informacije i o tome u kojim bi tačno terminima nastavu trebalo u prostorijama prethodno odabrane poslovnice pomenute obrazovne institucije da pohađaju.
Međutim, ako se neko odluči za drugu ponuđenu mogućnost, treba da zna da online kursevi bunjevačkog jezika i u grupi i individualno mogu da budu pohađani odakle to kandidatu odgovara. Jednostavnije govoreći, da bi prisustvovao časovima u tom slučaju kandidat treba samo da obezbedi odgovarajući računar, kao i stabilnu internet konekciju i da pre početka nastave instalira softver, koji je pomenuta obrazovna institucija i predvidela.
Naravno da će nadležni u okviru odabrane poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford vrlo detaljno i na vreme uputiti svakog pojedinačnog polaznika u to koje performanse mora izabrani računar da ima, kao i u to da se zahteva stabilna internet konekcija u toku svakog časa.
Da razjasnimo, svako ko želi da pohađa individualni ili grupni onlajn kurs bunjevačkog jezika to čini sa lokacije koju izabere lično pre toga. Međutim, s obzirom na to da je vrlo važna internet konekcija, odnosno njen kvalitet i za kvalitet same nastave koja se na takav način organizuje, to Škola stranih jezika Akademije Oxford od svakog kandidata zahteva i da taj uslov ispuni, odnosno da obezbedi maksimalno pouzdanu vezu sa internetom u toku svakog predavanja.
Posebno je važno takođe da kandidati budu upućeni i u to da imaju obavezu samostalno da instaliraju program, koji je predviđen za korišćenje u tom slučaju. Radi se o vrlo nezahtevnom postupku, tako da ne bi trebalo nikakvih poteškoća ni jedan od polaznika da ima. Ipak, ako do poteškoća bude došlo u toku postupka instalacije softvera, odnosno ako kandidat ima bilo kakvu nedoumicu ili pitanje dok traju individualni ili grupni online kursevi bunjevačkog jezika, moći će da računa na pomoć tehničke podrške. U okviru svake poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford u Srbiji tehnička podrška je na raspolaganju polaznicima za sve vreme dok nastavu pohađaju na daljinu.
Zašto učiti bunjevački jezik?
Zarad boljeg sporazumevanja sa izvornim govornicima bunjevačkog jezika, ali i sa ciljem sticanja znanja novog jezika, mnogi se odlučuju da pohađaju kurs bunjevačkog jezika.
Kao i svaki drugi jezik, tako isto i bunjevački govor, odnosno bunjevački jezik i te kako može da bude interesantan za učenje. Tim pre što je u pitanju štokavsko narečje, a u bunjevačkom jeziku je prisutan ikavski izgovor, što praktično znači da mnogi kojima je srpski jezik maternji mogu razumeti izvorne govornike bunjevačkog jezika.
S obzirom na to da Škola stranih jezika Akademije Oxford nastavu organizuje na šest nivoa ukupno, koliko ih i propisuje Zajednički evropski referentni okvir za jezike ili CEFR ( The Common European Framework for languages ), to u praktičnom smislu znači da svako nastavu može pohađati na nivou koji odgovara njegovom znanju. Važno je samo da zainteresovani znaju da ukoliko ih interesuju kursevi bunjevačkog jezika na osnovnom ili početnom nivou, naravno to podrazumeva da nemaju nikakvo predznanje, dok je za pohađanje nastave na bilo kom od narednih nivoa neophodno da su imali prethodno dodira sa ovim jezikom, te da su stekli određeni nivo znanja. Svakako da će kandidati proći testiranje, a ukoliko nisu u mogućnosti da dostave relevantan dokaz o tome na kom nivou je njihovo znanje bunjevačkog jezika.
Brzina savladavanja i učenja bunjevačkog jezika
Kako za učenje svakog drugog jezika, tako isto i za učenje bunjevačkog jezika se može reći da brzina savladavanja određenog nivoa, odnosno brzina učenja isključivo zavisi od pojedinca i njegove želje za time.
Sa svoje strane, Škola stranih jezika Akademije Oxford obezbeđuje maksimalno kvalitetan stručni kadar, koji ima visok nivo iskustva i znanja, naravno, te se u tom smislu može očekivati da brzina savladavanja i učenja bunjevačkog jezika bude na visokom nivou.
Međutim, treba svakako uzeti u obzir činjenicu da svako uči prema sopstvenom ritmu, pa se lako može dogoditi da neko kroz kurs bunjevačkog jezika prođe prilično jednostavno i lako savlada znanja koja su predviđena tim nivoom, dok se može desiti i da nekome to predstavlja određenu poteškoću. Nema sumnje da će iskusni stručni kadar, koji je zaposlen u okviru svake poslovnice Škole stranih jezika Akademije Oxford nastojati da svakom pojedinačnom polazniku maksimalno olakša sticanje znanja, koje su predviđena nastavnim programom za aktuelni nivo edukacije.
