Kursevi bunjevačkog jezika po CEFR-u
S obzirom na to da je Škola stranih jezika Akademije Oxford prepoznata kao obrazovna institucija, koja već dugi niz godina organizuje edukacije za više od 40 stranih jezika, to je vrlo važno napomenuti i da se kursevi bunjevačkog jezika organizuju prema pravilima trenutno aktuelnog jezičkog standarda na evropskom nivou.
Reč je o Zajedničkom evropskom referentnom okviru za jezike, odnosno CEFR - u, što je skraćenica od The Common European Framework for languages.
Kako navode pravila tog standarda, predviđeno je da kursevi bunjevačkog jezika budu organizovani po nivoima znanja i njih je ukupno šest. Radi se o sledećim nivoima :
- početni ili osnovni nivo, koji nosi oznaku A1
- viši početni ili viši osnovni nivo, odnosno nivo A2 prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike
- niži srednji nivo znanja ili B1 prema pravilima koje navodi CEFR
- viši srednji nivo znanja, koji nosi oznaku B2
- niži napredni nivo znanja ili C 1 po pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike
- viši napredni nivo znanja, koji nosi oznaku C 2 i najviši je mogući za sve strance, to jest za osobe koje konkretni jezik ne koriste kao svoj maternji
Šta je CEFR?
Ukratko, da bi kursevi stranih jezika mogli da budu organizovani na potpuno isti način za sve koji žele da bilo koji jezik nauče ili usavrše, osmišljen je Zajednički evropski referentni okvir za jezike ili CEFR (The Common European Framework for languages).
Ovim standardom obuhvaćeni su svi jezici koji se koriste na evropskom tlu, a CEFR funkcioniše još od 2001. godine. Tom prilikom su vodeći stručnjaci, angažovani od strane Saveta Evrope izvršili odgovarajuća istraživanja, te jednostavno standardizovali nastavu stranih jezika.
Da bi se bolje razumelo šta je CEFR, mora se imati na umu koji je primarni cilj takve vrste standardizacije. Naime, Zajednički evropski referentni okvir za jezike ima za cilj da apsolutno svi kursevi stranih jezika na tlu Evrope, bez obzira koji jezik je u pitanju, bude organizovani na potpuno isti način. Zapravo oni treba da obuhvate tačno određene teme i da omoguće svakom pojedinačnom polazniku da stekne odgovarajuća znanja. U tom smislu bi trebalo da je potpuno isto pohađati kurs stranog jezika u Srbiji i kurs stranog jezika u Grčkoj, odnosno u Italiji ili u nekoj drugoj evropskoj zemlji. Sve to se odnosi na apsolutno kurseve svih jezika koji se na evropskom tlu organizuju.
Pored toga, primena pravila Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike kada su u pitanju kursevi bunjevačkog jezika ima za cilj da svima koji uče ili usavršavaju konkretni jezik omogući da na najjednostavniji način prevaziđu jezičke barijere, koje se neosporno javljaju u komunikaciji. Direktna posledica su te jezičke barijere upravo različitih sistema obrazovanja u različitim evropskim zemljama, pa CEFR sve te barijere uspeva da prevaziđe. Sve to dalje znači da će osoba koja pohađa kurs bunjevačkog jezika u okviru Škole stranih jezika Akademije Oxford imati praktično istovetna znanje kao i bilo koja osoba koja kurs istog tog jezika eventualno jezika pohađa u bilo kojoj evropskoj zemlji.
Još treba napomenuti i to da Zajednički evropski referentni okvir za jezike ima vrlo važan benefit, koji se odnosi na proveru nivoa znanja jezika. Naime, samim tim što su kursevi bunjevačkog jezika standardizovani, standardizovan je i pristup procene nivoa znanja, što je mnogo lakše i polaznicima i predavačima.
Što se naše zemlje tiče, počev od 2. aprila 2003. godine je postala članica Saveta Evrope, i to je po redu 45 - ta zemlja koja je uvrštena u pomenutu evropsku instituciju. Samim tim se kursevi stranih jezika u Srbiji od tada obavljaju uz maksimalno poštovanje smernica koje navodi Zajednički evropski referentni okvir za jezike, pa to čini i Škola stranih jezika Akademije Oxford u svim svojim poslovnicama na tlu naše zemlje.
Kako je osmišljeno učenje bunjevačkog jezika po CEFR-u?
Vrlo precizno su stručnjaci iz Saveta Evrope osmislili Zajednički evropski referentni okvir za jezike, kao i pravila koja se odnose na svih šest nivoa, koliko ih CEFR predviđa.
Ipak, treba imati na umu da ima i evropskih zemalja koje su prihvatile neke dodatne standardizacije, a sve sa ciljem jednostavnijeg sticanja znanja. U konkretnom slučaju, dodatna standardizacija podrazumeva da se kursevi stranih jezika ne organizuju samo na šest nivoa koliko ih predviđa Zajednički evropski referentni okvir za jezike, nego postoje i određeni podnivoi, ali je sve to usklađeno sa pravilima pomenutog standarda.
Samim tim što je u nazivu CEFR - a iskorišćena reč okvir, to je data sloboda da škole stranih jezika u različitim evropskim zemljama dozvole određene promene. Konkretno, kada je u pitanju Škola stranih jezika Akademije Oxford, maksimalno se poštuju sve smernice pomenutog standarda, pa se i kursevi bunjevačkog jezika u okviru ove obrazovne institucije u Srbiji organizuju na šest predviđenih nivoa.
Kao što smo već pomenuli, reč je o nivoima A, B i C grupe, odnosno o po dva nivoa u okviru svake od njih. Konkretno, A 1 je početni ili osnovni nivo, posle koga se kursevi bunjevačkog jezika organizuju na A 2 nivou, koji je okarakterisan kao viši osnovni ili viši početni nivo znanja. Nakon toga kandidati treba da pohađaju nastavu na nivoima B 1 i B 2, koje Zajednički evropski referentni okvir za jezike prepoznaje kao niži srednji nivo znanja i viši srednji nivo znanja. Zatim se kursevi bunjevačkog jezika organizuju na nižem naprednom nivou znanja ili C 1 nivou, pa na C 2 nivou koji je okarakterisan kao viši napredni nivo znanja i smatra se najvišim mogućim za sve kojima bunjevački jezik nije maternji, odnosno koji se u tom smislu mogu smatrati strancima.
Kako izgledaju nivoi po CEFR-u?
Ranije smo pomenuli da je organ Saveta Evrope, koji je bio zadužen za standardizaciju nastave stranih jezika osmislio Zajednički evropski referentni okvir za jezike, pritom vodeći računa o svim detaljima. U tom smislu se i kursevi bunjevačkog jezika u skladu sa tim pravilima organizuju, što znači da je unapred određeno šta na kom nivou kandidati treba da nauče i koje kompetencije da steknu.
Da kažemo to jednostavnije, prilikom osmišljavanja Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike vodilo se i te kako računa o tome da budu obuhvaćene sve značajne oblasti, što se odnosi ne samo na sticanje teorijskih, nego i praktičnih znanja. Lista CEFR kurseva izgleda ovako:
- A1 nivo - početni ili osnovni
- A2 nivo - viši početni ili viši osnovni nivo znanja
- B1 nivo - niži srednji nivo znanja
- B2 nivo - viši srednji nivo znanja
- C1 nivo - niži napredni nivo znanja
- C2 nivo - viši napredni nivo znanja
Kako izgledaju nivoi po CEFR-u?
Kao što smo već rekli, postoji ukupno 6 nivoa poznavanja jezika. Nivoi A 1 i A 2 su namenjeni početnicima, odnosno kandidatima koji poseduju osnovna znanja o određenom jeziku (Basic User). Nivoi B 1 i B 2 podrazumevaju srednji nivo poznavanja određenog jezika (Independent User), te kandidati koji poseduju ovaj nivo znanja uglavnom mogu da se samostalno snađu u komunikaciji na određenom jeziku o uobičajenoj, opštoj tematici, dok su C 1 i C 2 nivoi namenjeni svima onima koji poseduju napredna znanja određenog jezika (Proficient User).
A1 nivo bunjevačkog jezika - početni ili osnovni nivo
Kako mu i sam naziv kaže prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike je A 1 nivo okarakterisan kao početni ili osnovni. U praktičnom smislu to znači da se kursevi bunjevačkog jezika na A 1 nivou organizuju tako da kandidat ne treba nikakvo predznanje da ima. Naravno, za ostale nivoe se od njega očekuje da je pre toga imao dodira sa bunjevačkim jezikom.
Prema trenutno aktuelnim pravilima koja navodi Zajednički evropski referentni okvir za jezike, to jest CEFR ( The Common European Framework for languages ), kandidati će se na A 1 nivou upoznati sa četiri aspekta i to čitanje, zatim slušanje i pisanje, kao i govor, to jest konverzacija na nivou koji taj standard smatra osnovnim.
Generalno govoreći, imaće priliku polaznici da se upoznaju sa jednostavnijim rečima i izrazima, koji su vezani za svakodnevni život i svakodnevne relacije. U tom smislu će znati da čitaju i pišu, odnosno da o tim temama razgovaraju.
A2 nivo bunjevačkog jezika - viši osnovni ili viši početni nivo znanja
Nadogradnja prethodnog nivoa je prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike viši osnovni ili viši početni nivo, kada se kursevi bunjevačkog jezika organizuju na A 2 nivou.
Naravno da se podrazumeva da osoba koja želi da pohađa nastavu na ovom nivou pre toga treba da ima savladan kurs bunjevačkog jezika na A 1 nivou, to jest na osnovnom ili početnom nivou treba da ima znanje.
Pored toga što će se upoznati sa terminima, odnosno sa izrazima koji su vezani za neke teme, koje se smatraju uobičajenim, kandidat će nakon što završi kurs bunjevačkog jezika na A 2 nivou moći da koristi reči i izraze sa ciljem opisivanja ljudi, odnosno životnih prilika u kojima se lično nalazi ili neko njemu bliskih ljudi, a što se primarno odnosi na sferu obrazovanja ili recimo zaposlenja. Takođe će znati i da piše jednostavnije rečenice, koje se tiču tih tema.
B1 - srednji CEFR
Ukoliko neko ko završi kurs bunjevačkog jezika na B 1 nivou i želi da učestvuje u razgovoru sa izvornim govornicima bunjevačkog jezika, on bi trebalo da može da razume osnovu razgovora. Naravno, pošto je to još uvek jedan od nižih nivoa znanja prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike, taj kandidat možda neće razumeti baš svaku reč, ali će moći suštinu da shvati.
Takođe bi trebalo da može da razume osnovu većine programa koji se emituje na radiju i televiziji, te da se samostalno snađe u situacijama koje se smatraju svakodnevnim, kao što su na primer odlazak u pozorište, banku, poštu ili u neku drugu instituciju. Očekuje se da neko ko završi kurs bunjevačkog jezika na B 1 na nivou zna i da čita neki duži tekst koji je jednostavniji, odnosno da može da ga prepriča, to jest da prepriča njegovu suštinu.
B2 - viši srednji
Sada već Zajednički evropski referenti okvir za jezike ovaj nivo prepoznaje kao prilično visok nivo znanja, pa se u tom smislu od svakoga ko bude pohađao kurs bunjevačkog jezika na B 2 nivou i sa uspehom ga završio očekuje da može čak da prati i predavanja na bunjevačkom jeziku, odnosno da aktivno učestvuje u razgovoru sa izvornim govornicima i to o različitim temama, pa čak i o onima koje mu nisu naročito bliske.
Sem toga bi trebalo da bez ikakve zadrške može samostalno da prati program i na radiju i na televiziji, a koji se emituje na bunjevačkom jeziku, te da ga razume, bez obzira o kojoj temi se radi. Trebalo bi da može i pisanim putem vrlo jasno da se izrazi o najrazličitijim temama na bunjevačkom jeziku, odnosno da čita književna dela i da ih u potpunosti gotovo razume.
C1 - napredni
S obzirom na to da Zajednički referentni okvir za jezike nivoe C grupe prepoznaje kao izuzetno visoke nivoe znanja konkretnog jezika, to ne bi trebalo kandidat koji završi sa uspehom kurs bunjevačkog jezika na C 1 na nivou da ima bilo kakav problem ni u pisanoj, ali ni u usmenoj komunikaciji sa izvornim govornicima tog jezika.
Vrlo lako bi trebalo osoba čiji nivo znanja odgovara nižem naprednom nivou prema pravilima Zajedničkog evropskog referentnog okvira za jezike da se izrazi o najrazličitijim temama, a bez obzira da li se izražava pismenim ili usmenim putem. Prilično jasno bi trebalo svoje stavove o nekoj temi da može da izrazi, pa čak i da sa punim razumevanjem čita književne tekstove, prati pozorišne predstave i slično.
C2 - viši napredni
Treba imati u vidu da Zajednički evropski referentni okvir za jezike upravo C 2 nivo tretira kao najviši nivo znanja, koji može jedan stranac, to jest osoba kojoj bunjevački jezik nije maternji da dostigne. U tom smislu se kursevi bunjevačkog jezika na C 2 nivou smatraju najvišim mogućim, pa i osoba koja sa uspehom završi takvu edukaciju može da sa izvornim govornicima tog jezika komunicira i pisanim i usmenim putem o svemu i to uglavnom bez greške.
Tečno govori, precizno se izražava o bilo kojoj temi, a koristi čak i sleng, tako da mnogi koji završe kurs bunjevačkog jezika na C 2 nivou bivaju poistovećeni sa izvornim govornicima bunjevačkog jezika prosto zato što imaju izuzetno visok nivo znanja tog jezika.
